اثرات کشندگی و زیر کشندگی حشره کش‌های تیوسیکلام هیدروژن اکسالات و اسپیرومسیفن روی پراسنجه های جدول زندگی Encarsia formosa (Hym.: Aphelinidae)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

چکیده

زنبور پارازیتوئید داخلی Encarsia formosa Gahan (Hymenoptera: Aphelinidae) یکی از پارازیتوئیدهای موثر سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporarium (Westwood) در ایران می‌باشد. در این پژوهش، اثرات غلظت زیر‌کشنده (LC25) دو حشره‌کش تیوسیکلام هیدروژن اکسالات و اسپیرومسیفن بر پراسنجه‌های جدول زندگی و رشد جمعیت E. formosa در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. زیست‌سنجی به روش فرو بردن برگ‌های لوبیا حاوی پوره‌های سن سوم سفیدبالک گلخانه پارازیته شده توسط زنبور پارازیتوئید در غلظت زیر‌کشنده حشره‌کش‌ها صورت گرفت. داد‌ه‌های حاصل از جدول زندگی، بر اساس تئوری جدول زندگی دو جنسی سن-مرحله رشدی تجزیه شدند. نتایج نشان داد کوتاه‌ترین دوره پیش‌از بلوغ و کمترین میزان زنده‌مانی در نسل F1 زنبور انکارسیا که در معرض اسپیرومسیفن قرار داشتند، ثبت شد. نتایج نشان داد که هر دو حشره‌کش تیوسیکلام هیدروژن اکسالات و اسپیرومسیفن باعث کاهش طول عمر حشرات کامل، میزان باروری و طول دوره باروری نسبت به شاهد شدند. علاوه بر این، استفاده از غلظت زیرکشنده حشره‌کش اسپیرومسیفن اثر منفی بر پراسنجه های رشد جمعیتی (R0، r و λ) داشت، ولی تیوسیکلام هیدروژن اکسالات اثر جانبی بر پراسنجه‌های مورد‌نظر زنبور پارازیتوئید نداشت. بنابراین، نتایج این پژوهش نشان داد که حشره‌کش تیوسیکلام هیدروژن اکسالات اثر سوء کمتری در مقایسه با حشره‌کش اسپیرومسیفن روی زنبور انکارسیا دارد که زیست پایه بودن حشره‌کش تیوسیکلام هیدروژن اکسالات می‌تواند دلیل بر این مهم باشد. با توجه به طیف اثر وسیع تیوسیکلام هیدروؤن اکسالات، بهتر است آزمایشات تکمیلی مبنی بر اثرات سوئ آن روی سایر دشمنان طبیعی سفیدبالک گلخانه‌ای در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات